అఫ్ఘాన్ మహిళల దుస్థితి పట్టని ప్రపంచం!

ఈ నెలలో అఫ్ఘానిస్తాన్ తాలిబన్ల ఆధిపత్యం కిందకు తిరిగి వచ్చి నాలుగేళ్లయింది. నాలుగు సంవత్సరాల క్రితం తాలిబాన్ దళాలు కాబూల్ శివార్లలోకి చొరబడి అఫ్ఘానిస్తాన్ రాజధానిని ఆక్రమించినప్పుడు ప్రపంచం ఊపిరి బిగబట్టి చూసింది. నగర వీధుల్లో భయం, భయాందోళనలు నిండిన చిత్రాలు అంతర్జాతీయ వార్త ఛానెళ్ల నుండి ప్రసరించాయి. పారిపోయే ప్రయత్నంలో కార్లు, ప్రజలు విమానాశ్రయానికి చేరుకోవడానికి పరుగెత్తారు. అఫ్ఘానిస్తాన్‌లో 20 సంవత్సరాల పాశ్చాత్య మిషన్ చివరి పతనం వేగంగా జరిగింది. దేశంనుండి పారిపోయిన కొద్దిసేపటికే, అధ్యక్షుడు అష్రఫ్ ఘని తాలిబాన్ ‘గెలిచింది’ అని ప్రకటించారు. పోలీసులు తమ యూనిఫామ్‌లను తీసివేసి, సాంప్రదాయ దక్షిణాసియా సల్వార్ కమీజ్‌లమీ వాటాలో బదులుగా మార్చుకున్నారు. కాబూల్‌లోని అమెరికా రాయబార కార్యాలయం వద్ద అమెరికా జెండా ఇకపై ఎగురుతున్నట్లు కనిపించలేదు. తాలిబాన్ అధికారికంగా అధికారాన్ని తిరిగి పొందింది.

భయంకరమైన కొత్త వాస్తవికతను మొదట అనుభవించిన వారిలో అఫ్ఘన్ మహిళలు ఉన్నారు. చాలా మందికి, అఫ్ఘానిస్తాన్ సంక్షోభం ఒక ‘పాత కథ’ (Old story) గా మిగిలిపోయింది. ఇది ఇంకేమాత్రం బ్రేకింగ్ న్యూస్ కాదు. కనీసం ముఖ్యాంశాలలో కూడా చోటుచేసుకోవడం లేదు. ఎందుకంటే ఈ దేశం నాలుగు దశాబ్దాలకు పైగా సంఘర్షణలో చిక్కుకొని, శక్తివంతమైన దేశాల ప్రయోజనాల కోసం ప్రచ్ఛన్న యుద్ధభూమిగా పదే పదే ఉపయోగించబడింది. ఆగస్టు 2021లో ‘ఉగ్రవాదంపై పోరాటం’ పేరుతో 20 సంవత్సరాల నాటో, అంతర్జాతీయ ఉనికి తర్వాత ఆ దేశ ప్రజలను మరోసారి తాలిబన్ల దయాదాక్షిణ్యాలకు సమిధులుగా మారుస్తూ అప్పగించారు. అంతర్జాతీయంగా బలవంతులైన దేశాధినేతలు అందుకోసం చేసుకున్న ఒప్పందంపై సంతకాలు చేసి తమ నిష్ప్రయోజకత్వాన్ని నిరూపించుకున్నారు.

తిరిగి తాలిబన్ల అనాగరిక పాలనను సమర్థవంతంగా తిరిగి నెలకొల్పారు. ప్రపంచంలో బాలికలు, మహిళలను మాధ్యమిక, విశ్వవిద్యాలయ విద్య నుండి నిషేధించిన ఏకైక దేశంగా అఫ్ఘానిస్తాన్ నేడు నిలిచింది. అదే సమయంలో ఉపాధి, ఉద్యమ స్వేచ్ఛ, సమావేశాలు, వాక్ స్వాతంత్య్రానికి కూడా గణనీయమైన అడ్డంకులను ఎదుర్కొంటున్నారు. తాలిబాన్లు జర్నలిస్టులను, విమర్శకులను కూడా నిర్బంధించారు. మీడియాపై తీవ్రమైన ఆంక్షలు విధించారు. పురుష సంరక్షకుడు లేకుండా మహిళలు ప్రయాణించకుండా లేదా ప్రజా రవాణాను ఉపయోగించకుండా నిషేధిస్తూ ఓ చట్టం తీసుకు వచ్చింది. ఈ చట్టం ప్రకారం, మహిళలు, బాలికలు బహిరంగంగా తమ ముఖాలను కప్పుకోవాలి. బహిరంగంగా పాడటం లేదా ఇంటి వెలుపల వారి గొంతులను వినిపించకుండా నిషేధించింది. నిర్దేశించిన దుస్తుల నియమావళిని పాటించనందుకు తాలిబన్లు మహిళలు, బాలికలను కూడా అదుపులోకి తీసుకున్నారు.

అదుపులోకి తీసుకున్న వారిలో కొందరిని రోజుల తరబడి ఎవరికీ తెలియకుండా ఉంచారని, ‘శారీరక హింస, బెదిరింపులులకు’ గురయ్యారని ఐరాస నిపుణులు నివేదించారు. వాక్ స్వేచ్ఛ పూర్తిగా నిషేధించారు. భార్యలు, తల్లులుగా మాత్రమే సేవ చేయడానికి మహిళలు తమ ఇళ్లలోకి బలవంతంగా ప్రవేశిస్తారు. వేలాది మంది పిల్లలను ఇప్పుడు మదర్సాలకు పంపుతున్నారు. అక్కడ వారికి మత బోధనలు తప్ప నిజమైన విద్యను నిరాకరిస్తున్నారు. వారిని సంకుచిత మౌఢ్య ప్రపంచ దృక్పథంలోకి నెట్టివేస్తున్నారు. ఇది హింసకు ఆజ్యం పోస్తుంది. మహిళా వ్యతిరేక వైఖరులను విశృంఖలంగా వ్యాపింప చేస్తున్నారు. కలలు, ఆశయాలు ఉన్న అమ్మాయిలు నిరాశకు గురవుతున్నారు. వారి ఆత్మలు నిశ్శబ్దంగా చనిపోతున్నాయి. ఇటీవలి వారాల్లో, కాబూల్‌లోని తాలిబన్ ఫాసిజం తన క్రూరమైన అణిచివేతను తీవ్రతరం చేసింది.

అఫ్ఘానిస్తాన్‌లో మానవ హక్కుల పరిస్థితిపై ఐరాస ప్రత్యేక నివేదకుడు రిచర్డ్ బెన్నెట్, ‘వివక్ష, విభజన, మానవ గౌరవంపట్ల అగౌరవం, మహిళలు, బాలికలను మినహాయించడం వంటి సంస్థాగత వ్యవస్థను’ వర్ణించారు. మహిళలు, బాలికలను వివరణ లేకుండా నిర్బంధించి రహస్య ప్రదేశాలకు తీసుకువెళుతున్నారు. కుటుంబాలను నిరాశకు గురిచేస్తున్నారు. వారి ప్రియమైనవారి గురించి ఎటువంటి వార్తలు లేవు. నైతికత పోలీసులు నియమాలను పాటించడం లేదని ఆరోపిస్తూ మహిళలను పట్టుకుంటున్నారు. రెస్టారెంట్లు, ఆసుపత్రులు, మార్కెట్లు, వీధులు వంటి బహిరంగ ప్రదేశాలపై, అలాగే ప్రైవేట్ ఇళ్లపై దాడి చేస్తున్నారు. రహస్య బ్యూటీ పార్లర్లు హింసాత్మకంగా మూసివేస్తున్నారు. ఈ క్రూరమైన ప్రచారం విస్తృత భయాన్ని సృష్టిస్తోంది. చాలా మంది మహిళలు, బాలికలు ఇంటి లోపల దాక్కోవడానికి, భయపడి బయట అడుగుపెట్టడానికి లేదా ఏదైనా చేయడానికి బలవంతం చేస్తుంది. జూన్ నుండి, తాలిబన్ ఫాసిజం రోజురోజుకూ బలంగా పెరిగింది.

మహిళలను ఊపిరాడకుండా చేసి, కేవలం మహిళలుగా ఉన్నందుకు వారిని శిక్షిస్తోంది. ఎవరైనా ఊహించగలరా? మనం ప్రపంచంలోని చాలా ప్రాంతాలకు కొన్ని గంటల దూరంలో ఉన్నప్పటికీ, మధ్యయుగ యుగంలో ఉన్నట్లుగా 21వ శతాబ్దంలో నివసిస్తున్న దేశం గురించి మాట్లాడుతున్నాము. 2024లో అఫ్ఘానిస్తాన్ జనాభాలో సగానికి పైగా 23.7 మిలియన్ల మందికి అత్యవసర మానవతా సహాయం అవసరం అని, 12.4 మిలియన్ల మంది ఆహార అభద్రతను ఎదుర్కొంటున్నారని, 2.9 మిలియన్ల మంది అత్యవసర స్థాయి ఆకలితో ఉన్నారని ఐరాస నివేదిక గుర్తించింది. అయితే వనరుల కొరత కారణంగా మానవతా కార్యక్రమాలు మూసివేశారు. విదేశీ సహాయం కోల్పోవడం అఫ్ఘానిస్తాన్ ఆరోగ్య సంరక్షణ వ్యవస్థను తీవ్రంగా దెబ్బతీసింది. పోషకాహార లోపం, సరిపోని వైద్య సంరక్షణ వల్ల వచ్చే అనారోగ్యాల ఆరోగ్య ప్రభావాలను తీవ్రతరం చేసింది.

ఆరోగ్య సంరక్షణ సంక్షోభం వల్ల మహిళలు, బాలికలు అసమానంగా ప్రభావితమయ్యారు. మహిళల ఉపాధిపై తాలిబాన్ నిషేధం, ఇంటి వెలుపల వారి కదలికపై ఆంక్షలు, సమాన ప్రాతిపదికన సహాయం అందించడానికి, స్వీకరించడానికి అదనపు వివక్షతో కూడిన అడ్డంకులను సృష్టించడం ద్వారా సంక్షోభాన్ని మరింత తీవ్రతరం చేశాయి. బాలికలు, మహిళలకు మాధ్యమిక, విశ్వవిద్యాలయ విద్యపై నిషేధాలు విధించడంతో మహిళా ఆరోగ్య సంరక్షణ కార్యకర్తల కొరతను కూడా సూచిస్తున్నాయి. ఆరోగ్య సంరక్షణ సంక్షోభం వల్ల ఎక్కువగా ప్రభావితమైన వారిలో వైకల్యాలున్న వ్యక్తులు ఉన్నారు. సహాయ కొరత కారణంగా 2021లో తాలిబన్లు స్వాధీనం చేసుకున్నప్పటి నుండి శారీరక పునరావాసం, మానసిక ఆరోగ్య మద్దతుతో సహా వికలాంగులకు అందుబాటులో ఉన్న కొన్ని సేవలు చాలావరకు కనుమరుగయ్యాయి. దురదృష్టవశాత్తూ, ప్రభుత్వాలు, అంతర్జాతీయ మీడియా పూర్తిగా మౌనంగా ఉన్నాయి.

ఈ సంక్షోభం మధ్య, ఐరోపా నుండి కొంతమంది సందర్శకులు కొంతమంది మహిళా ప్రభావశీలులుసహా సిగ్గు లేకుండా అఫ్ఘానిస్తాన్‌కు పర్యాటకులుగా ప్రయాణించి, ఇప్పుడు అక్కడ శాంతి నెలకొందని, అది మహిళలకు సురక్షితమని పేర్కొంటూ బహిరంగంగా ప్రశంసిస్తున్నారు. ప్రతిరోజూ లెక్కలేనన్ని అఫ్ఘన్ మహిళలు ఎదుర్కొంటున్న కఠినమైన వాస్తవాలను వారు విస్మరిస్తున్నారు లేదా వక్రీకరిస్తున్నారు. కాబట్టి ఇటువంటి చిత్రణలు తీవ్ర ఆందోళన కలిగిస్తున్నాయి. చాలా దేశాలు అఫ్ఘన్ శరణార్థులను భారంగా చూస్తున్నారు. కానీ వారి మాతృభూమి శాంతియుతంగా ఉంటే ఎవరూ తమ దేశాన్ని, వారి మూలాలను విడిచిపెట్టడానికి ఇష్టపడరు. అయినప్పటికీ, ప్రపంచ, ప్రాంతీయ శక్తుల రాజకీయ ప్రయోజనాలకు సేవ చేయడానికి అఫ్ఘానిస్తాన్ నిరంతరం, ఉద్దేశపూర్వకంగా అస్థిరత్వంలోకి నెట్టివేయడం జరుగుతుంది.

దానితో అక్కడ నివసించడం భరించలేనిదిగా మారింది. 2023 చివరిలో పాకిస్తాన్ ‘అక్రమ విదేశీయులను’ లక్ష్యంగా చేసుకుని బెదిరింపులు, అరెస్టులు, బహిష్కరణల ప్రచారాన్ని ప్రారంభించిన తర్వాత 6,65,000 మందికి పైగా అఫ్ఘన్ శరణార్థులు అఫ్ఘానిస్తాన్‌కు తిరిగి వెళ్లవలసి వచ్చింది. చాలామంది దశాబ్దాలుగా పాకిస్తాన్‌లో నివసిస్తున్నారు లేదా అక్కడే జన్మించారు. అఫ్ఘానిస్తాన్‌కు చేరుకున్న వారు తీవ్రమైన ఆర్థిక ఇబ్బందులను ఎదుర్కొన్నారు, గృహాలు, పాఠశాలలకు ప్రాప్యత లేకపోవడంతో తీవ్ర ఇబ్బందులను ఎదుర్కొన్నారు. మరోవంక, పాకిస్తాన్, ఇరాన్ నుండి అఫ్ఘన్‌లను అమానవీయంగా బలవంతంగా బహిష్కరించడం పొరుగు దేశాలు చూపిన శత్రుత్వం, నిర్లక్ష్యానికి స్పష్టమైన ఉదాహరణ. ఇది మానవ స్వభావం, కరుణ గురించి ప్రశ్నలను లేవనెత్తుతుంది. నిజమైన మానవత్వం నెమ్మదిగా గతంలోకి మసకబారుతున్నట్లు అనిపిస్తుంది. రాజకీయంగా ఎటువంటి ప్రయోజనం లేకపోవడంతో ప్రపంచం నేడు అఫ్ఘానిస్తాన్ వైపే చూసేందుకు సాహసింపడం లేదు. అయితే కానీ చరిత్ర ఈ నిర్లజ్జతో కూడిన నిస్తేజాన్ని గుర్తుంచుకుంటుందని మరచిపోరాదు.

• చలసాని నరేంద్ర
  98495 69050