భారత ప్రభుత్వం పాఠశాల విద్యా మరియు సాక్షరత విభాగం ఆధ్వర్యంలో ప్రారంభించిన రాష్ట్రీయ ఇ-పుస్తకాలయం (జాతీయ డిజిటల్ లైబ్రరీ) అనేది దేశంలోని విద్యార్థులు, పిల్లలు, యువతలో పఠనపు అలవాట్లను పెంపొందించేందుకు తీసుకువచ్చిన వినూత్న కార్యక్రమం. నేషనల్ బుక్ ట్రస్ట్ ఇండియా (ఎన్‌బిటి ఇండియా) ద్వారా అభివృద్ధి చేయబడిన ఈ డిజిటల్ గ్రంథాలయం, భారతదేశంలోని ప్రతీ పౌరుడికి ఉచితంగా నాణ్యమైన, సమగ్రమైన విజ్ఞానాన్ని అందించడాన్ని లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది. ఇప్పటికే ఎన్‌డిఎల్‌ఐ వేదికగా దశల వారీగా 10 కోట్లకు పైగా పుస్తకాలు, రచనలు, డిజిటల్ వనరులు అందుబాటులో ఉన్నాయి. ఈ ప్రాజెక్ట్ యొక్క ప్రధాన లక్ష్యం కేవలం సమాచారాన్ని అందుబాటులో ఉంచడమే కాకుండా, ప్రత్యేకించి పిల్లలు, విద్యార్థులు, యువతలో చదవడం పట్ల ఆసక్తిని పెంపొందించడం, వారి జ్ఞానాన్ని విస్తృతం చేయడం.
ఈ డిజిటల్ లైబ్రరీ (Digital Library) వివిధ రకాలైన కథలు, విజ్ఞాన వనరులు, సాహిత్యం మరియు అకాడెమిక్ కాని పుస్తకాలను జాతీయ స్థాయిలో సేకరించి, వాటిని డిజిటల్ రూపంలో అందిస్తుంది. ఇది ఆధునిక విద్యకు ఒక కొత్త మార్గాన్ని సుగమం చేస్తూ, జ్ఞాన సముపార్జనకు సరిహద్దులు లేవని నిరూపిస్తుంది. ఈ మహత్తర ప్రాజెక్ట్‌ను నేషనల్ బుక్ ట్రస్ట్ ఇండియా (ఎన్‌బిటి), విద్యా మంత్రిత్వ శాఖ తన మార్గదర్శకత్వంలో అభివృద్ధి చే సింది. రాష్ట్రీయ ఇ-పుస్తకాలయం పిల్లలలో పఠనాభిరుచిని పెంపొందించడమే కాకుండా, భారతదేశం యొక్క గొప్ప సంస్కృతి, చరిత్ర, మరియు వైజ్ఞానిక ప్రగతి పట్ల లోతైన అవగాహన కల్పించడానికి నిరంతరం కృషి చేస్తుంది. ‘మీ గ్రంథాలయం మీ జేబులో‘ అనే ఆకర్షణీయమైన భావనతో, ఇది భౌగోళిక, భాషా, ఆర్థిక అడ్డంకులను సమర్థవంతంగా తొలగిస్తుంది.
తద్వారా సమాజంలోని ప్రతి వర్గానికి సమానమైన విద్యా అవకాశాలను కల్పిస్తుంది. ఈ లైబ్రరీలో కథలు, కవితలు, జీవిత చరిత్రలు, శాస్త్రీయ గ్రంథాలు, కామిక్స్, నవలలు, మైథాలజీ, ఆరోగ్యం, యోగా, ఆయుర్వేదం, మనస్తత్వశాస్త్రం, రాజకీయాలు, కంప్యూటర్ టెక్నాలజీ వంటి 1,000కు పైగా విభిన్న విషయాలు అందుబాటులో ఉన్నాయి.ప్రత్యేకంగా, భారతీయ సంస్కృతి, చరిత్ర, వివిధ భాషలు (హిందీ, తెలుగు, బెంగాలీ, సంస్కృతం, మరాఠీ మొదలైనవి)పై అపారమైన పుస్తకాలు ఉన్నాయి. అంతేకాకుండా, మతపరమైన గ్రంథాలు (హిందూ, బౌద్ధ, జైన, ఇస్లాం, క్రైస్తవ) కూడా విరివిగా అందుబాటులో ఉన్నాయి. ఈ వనరులు పిల్లలలో నైపుణ్యాలు, సామాజిక విలువలు, సమయ పాలన, మానవత్వం వంటి ఉత్తమ గుణాలను పెంపొందిస్తాయి. ఈ విస్తృతమైన సేకరణ ప్రతి ఒక్కరికీ, వారి ఆసక్తులకు అనుగుణంగా విజ్ఞానాన్ని అందిస్తుంది. రాష్ట్రీయ ఇ-పుస్తకాలయం యొక్క సేవలు అత్యంత ఆధునిక సాంకేతికతతో అనుసంధానించబడి ఉన్నాయి.
ఇది వెబ్‌సైట్, ఆండ్రాయిడ్ మరియు ఐఒఎస్ యాప్‌ల ద్వారా విస్తృతంగా అందుబాటులో ఉంది.ఎలక్ట్రానిక్ పరికరాలు (మొబైల్, ట్యాబ్లెట్, ల్యాప్‌టాప్) ఉన్న ఏ వినియోగదారునికైనా సులభంగా డౌన్‌లోడ్ చేసుకోవడానికి లేదా ఆన్‌లైన్‌లో చదవడానికి ఇది అనుకూలంగా ఉంటుంది. భవిష్యత్తులో, మరిన్ని అంతర్జాతీయ మరియు స్థానిక ప్రచురణ సంస్థలతో సహకారంతో నాణ్యమైన పుస్తకాలను జోడించడానికి సమగ్ర ప్రణాళికలు రూపొందించబడ్డాయి. అయితే, ఈ సేవలను పూర్తిస్థాయిలో వినియోగించుకోవడానికి పాఠశాలలు, కళాశాలలలో డిజిటల్ లైబ్రరీ ట్రైనింగ్‌లు, ఎలక్ట్రానిక్ పరికరాల లభ్యతను పెంపొందించాల్సిన అవసరం ఉంది. ప్రతి విద్యా సంస్థలో గ్రంథపాలకులు (లైబ్రేరియన్లు) ఈ డిజిటల్ వనరులను ఎలా ఉపయోగించుకోవాలో విద్యార్థులకు, ఉపాధ్యాయులకు మార్గదర్శకత్వం వహించాలి. ఇది డిజిటల్ అక్షరాస్యతను పెంపొందించి, విద్యను మరింత సులభతరం చేస్తుంది.
గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో ఉన్న విద్యార్థులు మౌలిక వనరుల కొరతతో విద్యలో వెనుకబడతారు. రాష్ట్రీయ ఇ-పుస్తకాలయం వంటి డిజిటల్ వేదికలు వారికీ ఇంటి నుండే ఉచితంగా పుస్తకాలు చదివే అవకాశం కల్పిస్తాయి. మొబైల్, ట్యాబ్లెట్, కంప్యూటర్ వంటి సాధనాల ద్వారా విద్యార్థులు ఎన్నో కథలు, విజ్ఞాన వనరులు, పోటీలకు అనుగుణమైన పాఠ్యాంశాలు చదవొచ్చు. ఇది పఠన శక్తిని, ఆత్మవిశ్వాసాన్ని పెంచి వారిలో విజ్ఞానాభివృద్ధికి దోహదం చేస్తుంది. జ్ఞాన ఆధారిత సమాజం లక్ష్యాలకు ఒక్క అడుగు కూడా వెనుకబడకుండా ముందుకు సాగుతుంది. ఈ డిజిటల్ విజ్ఞాన సాగరం ప్రతి ఒక్కరినీ విజ్ఞాన తీరాలకు చేర్చి, వారిని మరింత ప్రకాశవంతమైన భవిష్యత్తు వైపు నడిపిస్తుంది. పాత కథలను కనుగొనండి, క్లాసిక్‌ల నుండి కొత్త విడుదలల వరకు వేలాది శీర్షికలను అన్వేషించండి. ప్రతి ఒక్కరూ తమకు నచ్చిన పుస్తకాలను ఎప్పుడైనా, ఏ పరికరంలోనైనా చదవడానికి ఈ డిజిటల్ వేదిక ఒక అద్భుతమైన అవకాశాన్ని కల్పిస్తుంది. ఈ లైబ్రరీ దేశవ్యాప్తంగా విజ్ఞాన విస్తరణకు కీలక పాత్ర పోషిస్తుంది.
- డా. రవి కుమార్ చేగొని
- ( ప్రధాన కార్యదర్శి, తెలంగాణ గ్రంథాలయ సంఘం, హైదరాబాద్)