భారతదేశ ‘కోచింగ్ రాజధాని’గా పేరొందిన రాజస్థాన్‌లోని కోట నగరం ఐఐటి, ఎయిమ్స్ వంటి ప్రతిష్ఠాత్మక విద్యాసంస్థల్లో ప్రవేశం కోసం లక్షలాది మంది యువత కలలకు వేదికగా నిలుస్తోంది. దేశవ్యాప్తంగా వివిధ ప్రాంతాలనుండి విద్యార్థులు ఇక్కడి కోచింగ్ సెంటర్లలో చేరి, తమ భవిష్యత్తును తీర్చిదిద్దుకోవాలని ఆశిస్తారు. అయితే, ఈ ఆశాజనక చిత్రానికి ఒక చీకటి కోణం ఉంది. ఇక్కడ విద్యార్థుల ఆత్మహత్యలు నిరంతరం పెరుగుతున్నాయి. 2023లో 26 విద్యార్థి ఆత్మహత్యలు, 2025లో ఇప్పటికే 14 ఆత్మహత్యలు నమోదు కావడం ఈ విషాదకర పరిస్థితి తీవ్రతను తెలియజేస్తున్నది. ఈ ఆందోళనకర గణాంకాలు కేవలం సంఖ్యలు మాత్రమే కాకుండా, అనేక కుటుంబాల జీవితాలను ఛిద్రం చేస్తున్నాయని గ్రహించడం అవసరం.
ఈ పెరుగుతున్న ఆత్మహత్యల సంఖ్య భారత సుప్రీం కోర్టు నుండి తీవ్ర విమర్శలను ఎదుర్కొంది. అత్యున్నత న్యాయస్థానం మే 23, 2025న రాజస్థాన్ ప్రభుత్వాన్ని సూటిగా ప్రశ్నిస్తూ ఈ పిల్లలు ఎందుకు చనిపోతున్నారు? రాష్ట్రంగా మీరు ఏం చేస్తున్నారు? ఈ పిల్లలు ఎందుకు ఆత్మహత్యలకు పాల్పడుతున్నారు? కోటలో మాత్రమే ఎందుకు? మీరు దీని గురించి ఆలోచించలేదా? వంటి ప్రశ్నలు సంధించింది. ఈ ప్రశ్నలు కేవలం ప్రభుత్వానికే కాకుండా, మొత్తం సమాజానికి ఆలోచింపజేసేవి. అనేక చర్యలు ప్రకటించినప్పటికీ విద్యార్థుల మరణాలు అంగీకరించలేని స్థాయిలో కొనసాగుతుండటం సుప్రీం కోర్టు జోక్యానికి దారితీసింది. ఇది తీవ్రమైన విద్యా పోటీలో చిక్కుకున్న బలహీన యువతను రక్షించడంలో వ్యవస్థాగత వైఫల్యాన్ని స్పష్టం చేస్తుంది. ఉపరితల పరిష్కారాలకు మించి పటిష్టమైన, సమర్థవంతమైన పరిష్కారాలు అవసరమని సుప్రీంకోర్టు వ్యాఖ్యలు సూచిస్తున్నాయి.
కోటలో విద్యార్థులపై ఉన్న తీవ్ర ఒత్తిడి అనేక అంశాలతో కూడుకున్నది. రోజుకు 12- 18 గంటల తీవ్రమైన అధ్యయన షెడ్యూల్స్, వారపు పరీక్షలు, నిరంతర ర్యాంకింగ్, నిరంతర పోటీ వాతావరణం తీవ్ర ఆందోళనను సృష్టిస్తాయి. చాలా మంది విద్యార్థులు మధ్యతరగతి కుటుంబాల నుండి వస్తారు. వారు కోట కోచింగ్‌లో తమ జీవితకాల పొదుపును పెట్టుబడిగా పెడతారు. వారి పిల్లలు విజయం సాధించి ఆర్థిక త్యాగాన్ని సమర్థించుకోవాలని అపారమైన ఒత్తిడి ఉంటుంది. ఇంజనీరింగ్, మెడిసిన్ భారతదేశంలో ఏకైక విజయవంతమైన వృత్తిమార్గాలుగా పరిగణించబడతాయి. ఇది ఈ పరీక్షలకు ముడిపడి ఉన్న తీవ్రమైన సామాజిక ధ్రువీకరణకు దారితీస్తుంది. మొదటిసారి ఇంటికి దూరంగా, కుటుంబ మద్దతు వ్యవస్థలకు దూరంగా ఉండటం తీవ్రమైన ఒంటరితనం, ఇంటిపై బెంగకు దారితీస్తుంది.
కోచింగ్ పరిశ్రమ లాభాల ఆధారిత నమూనా తరచుగా ఫలితాల కోసం విద్యార్థుల శ్రేయస్సును విస్మరిస్తుంది. ఈ పరీక్షలలో వైఫల్యం జీవితంలో వైఫల్యానికి సమానమనే నమ్మకం నిరాశ, నిస్సహాయ భావాలకు దారితీస్తుంది. నిరంతర మూల్యాంకనాలు, ర్యాంకుల బహిరంగ ప్రదర్శనలు ప్రమాణాలను అందుకోలేకపోతామనే భయాన్ని పెంచుతాయి. కుటుంబ మద్దతు లేకపోవడం, అర్థవంతమైన సంబంధాలను ఏర్పరచుకోవడంలో ఇబ్బంది, గంటల తరబడి ఒంటరిగా చదువుకోవడం వల్ల ఏకాంతం, ఒంటరితనం పెరుగుతాయి. మానసిక ఆరోగ్య సమస్యలకు సహాయం కోరడానికి సామాజిక కళంకం, తల్లిదండ్రుల అపార్థం కారణంగా సంకోచం ఉంటుంది. కఠినమైన షెడ్యూల్‌లు విశ్రాంతి, వినోదం, భావోద్వేగ ప్రక్రియకు చాలా తక్కువ సమయాన్ని ఇవ్వడం వల్ల బర్న్ అవుట్, అలసట కలుగుతాయి. విద్యార్థులు తరచుగా భావోద్వేగ స్థితిస్థాపకత, ఒత్తిడి నిర్వహణ నైపుణ్యాలతో సిద్ధంగా ఉండరు.
ఇటీవలి ఆదేశాలు ఉన్నప్పటికీ, అర్హత కలిగిన కౌన్సెలర్లు, చికిత్సకుల లభ్యత, ప్రాప్యత సరిపోదు. కోచింగ్ పరిశ్రమ లాభాల- ఆధారిత స్వభావం కొన్నిసార్లు ఫలితాల కోసం విద్యార్థుల శ్రేయస్సును విస్మరిస్తుంది.సంక్షోభానికి ప్రతిస్పందనగా రాజస్థాన్ ప్రభుత్వం, కోచింగ్ సంస్థలు వివిధ చర్యలను అమలు చేశాయి. కోచింగ్ కేంద్రాలకు కొత్త మార్గదర్శకాలు జారీ చేయబడ్డాయి. వీటిలో తప్పనిసరి వారపు సెలవులు, పరీక్షల సమయ నియంత్రణ, పనితీరు ఆధారంగా విద్యార్థులను విభజించకపోవడం, తప్పనిసరి మానసిక కౌన్సెలింగ్, 120 రోజులలోపు సులభంగా నిష్క్రమించే రీఫండ్ విధానాలు ఉన్నాయి. మానసిక ఆరోగ్య మౌలిక సదుపాయాలను మెరుగుపరచడానికి కోచింగ్ కేంద్రాలలో వృత్తిపరమైన మానసిక వైద్యులు, కౌన్సెలర్లను తప్పనిసరిగా నియమిస్తున్నారు. ప్రమాదంలో ఉన్న విద్యార్థులను గుర్తించడానికి సిబ్బందికి గేట్‌కీపర్ శిక్షణ నిర్వహిస్తున్నారు. హాస్టళ్లకు ఆత్మహత్య- నిరోధక సదుపాయాలు కల్పిస్తున్నారు.
ఇందులో సీలింగ్ ఫ్యాన్‌లకు స్ప్రింగ్-లోడెడ్ పరికరాలు, బాల్కనీలలో, లాబీలలో ఆత్మహత్య ప్రయత్నాలను భౌతికంగా నిరోధించడానికి వలలను అమర్చడం వంటివి ఉన్నాయి. పర్యవేక్షణలో భాగంగా హాస్టల్ వార్డెన్ల ద్వారా విద్యార్థులను తనిఖీ చేయడానికి ‘దర్వాజే పే దస్తక్’ వంటి కార్యక్రమాలు చేపడుతున్నారు. మహిళా విద్యార్థుల భద్రత కోసం పోలీసుల ‘కాలికా స్క్వాడ్’ కూడా పనిచేస్తుంది. ప్రభుత్వ చట్టం పరంగా రాజస్థాన్ కోచింగ్ సెంటర్ల (నియంత్రణ) బిల్లు 2025 ఈ రంగాన్ని నియంత్రించడం, వాణిజ్యీకరణను అరికట్టడం, నమోదును తప్పనిసరి చేయడం, నిబంధనలను పాటించని వారికి జరిమానాలు విధించడం లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది. జిల్లా యంత్రాంగం ద్వారా ‘కలెక్టర్‌తో డిన్నర్’, ‘సంవాద్’ వంటి కార్యక్రమాలు నిర్వహిస్తున్నారు. ఈ చర్యలు ప్రశంసనీయం అయినప్పటికీ, చాలా మంది విమర్శకులు అవి ఎక్కువగా ప్రతిస్పందన, ‘తాత్కాలిక పరిష్కారాలు’ అని వాదిస్తున్నారు.
అవి తీవ్రమైన పోటీ, అవాస్తవ అంచనాలు, ఒత్తిడిని నడిపించే వాణిజ్యీకరణ వంటి ప్రాథమిక వ్యవస్థాగత సమస్యలను పరిష్కరించడం లేదు. కోటలో యువ ప్రాణాల విషాదకర నష్టం మానసిక శ్రేయస్సుపై దృష్టి సారించకుండా విద్యా నైపుణ్యం కోసం ఏకైక అన్వేషణ ఎంత వినాశకరమైనదో తెలియజేస్తుంది. ఈ సంక్షోభాన్ని పరిష్కరించడానికి సమగ్రంగా, సమన్వయంతో కృషి చేయాల్సిన అవసరం ఉంది. కేవలం తాత్కాలిక పరిష్కారాలతో సరిపెట్టకుండా, విద్యార్థుల శ్రేయస్సును నిజంగా ప్రాధాన్యతనిచ్చే దీర్ఘకాలిక వ్యూహాలను రూపొందించాలి. ఈ విషాదకరమైన ఆత్మహత్యల పరంపరను ఆపడానికి, కోటను నిజంగా ఆశల కేంద్రంగా, సురక్షితమైన విద్యా గమ్యస్థానంగా మార్చడానికి మనం కలిసికట్టుగా కృషి చేయాలి.
- జనక మోహనరావు దుంగ
82470 45230